“MAAGA AKONG UMUWI — AT NADATNAN KO ANG 9-YEARS OLD KONG ANAK NA NAKALUHOD, MAG-ISA, NAGLILINIS NG SAHIG… PARA DAW ITO SA ‘LEKSYON’ NA HINDI KO RAW DAPAT PALAMPASIN.”

Ako si Rina, 34.
Single mom.
Nagtatrabaho ako sa dalawang shift para mabuhay kaming mag-ina — ako at si Jace, anak kong 9 years old.

Maagang umuwi ang amo ko kaya mas maaga akong naka-uwi.
Excited ako — gusto ko sorpresahin si Jace.

Pero pagpasok ko sa bahay…
ang sorpresa ay ako ang nakatanggap.

ANG TAGPO NA HALOS MAPATIGIL ANG PUSO KO

Narinig ko ang tunog ng basahan sa sahig.
Parang may umiiyak.

Paglapit ko sa sala,
tumigil ang mundo ko.

Nakita ko si Jace, 9 years old,
nakaluhod sa malamig na sahig,
pulang-pula ang tuhod,
may hawak na basahan,
umiiyak habang pinupunasan ang sahig.

“J-Jace?! Anak! Ano ’to?!”

Nagulat siya at napahawak agad sa mukha —
parang nahuli sa kasalanan.

“Mommy! Sorry… sorry po…”

Lumapit ako at hinawakan ang kamay niya.
Namamaga ang mukha niya kakaiyak.

“Anak, bakit ka nandito? Sino nag-utos sa’yo?”

At doon siya bumalik sa pag-iyak.

ANG MGA SALITANG HALOS MAMPUNIT SA PUSO KO

Jace, nanginginig ang boses:

“Si Tito Carlo po… sabi niya dapat turuan daw akong maging disiplinado…
kasi wala raw akong tatay para magturo sa’kin.”

Para akong tinamaan sa dibdib.

Si Carlo—kapatid ng aking ex,
na minsang pinakisamahan ko dahil akala ko mabait siya kay Jace.

“Hinila niya po ako palabas sa kwarto… tapos sabi niya dapat matuto ako maglinis ng sahig para hindi daw ako lalaki na walang kwenta.”

Humigpit ang hawak ko sa anak ko.

“Gano’n ba ang sinabi niya?!”

Jace tumango, umiiyak pa rin:

“Mommy, sinigawan niya ako…
sabi niya kapag di ko natapos, papaluin daw niya ako…”

At doon ako bumikig sa galit.

ANG PAGHARAP KO KAY CARLO

Pumasok si Carlo sa pinto tulad ng wala lang.

“Oh, nandito ka na pala Rina—”

Hindi ko siya pinapagsalita.

“Carlo, umupo ka.”

Nagulat siya.
Siguro dahil hindi niya ako nakitang gano’n kaseryoso.

Tumayo ako sa harap niya, nanginginig sa galit.

“Anong karapatan mo para sigawan ang anak ko?
Pagalitin? Pahirapan? Paluhurin?!”

Si Carlo ngumisi — mali ang ngisi niya.

“Ay Rina, kung gusto mong lumaki ng may disiplina ’yang anak mo—”

PAK!

Hindi ko pala napigilan ang sarili ko.
Sinampal ko siya.

“Hindi mo anak si Jace.
Hindi mo karapatan turuan siya ng sakit!”

“Rina! Nag-eexaggerate ka—”

“Carlo, aalis ka ngayon din.
Hindi ka na lalapit sa anak ko kahit isang segundo!”

“Nag-aalaga lang ako—”

“Hindi ’yan pag-aalaga.
Pang-aabuso ’yan.”

Tumayo ako.
Tinawag ko ang guard ng apartment.

“At kung lalapit ka ulit… mag-uusap tayo sa pulis.”

Nagmura siya, pero wala siyang nagawa.
Pinalabas siya ng guard.

ANG TAGPO KAMI LANG — AT ANG MGA LUHA NG ANAK KO

Pag-alis niya, bumalik ako kay Jace.
Niyakap ko siya nang mahigpit.

“Anak, sorry… sorry kung napabayaan kita kahit saglit.”

Jace humawak sa leeg ko.

“Mommy… akala ko galit ka sa’kin… kasi sabi niya wala raw akong kwenta…”

Pinisil ko ang pisngi niya.

“Jace… makinig ka sa’kin.”
“Tandaan mo ’to kahit tumanda ka…”

“Ikaw ang pinakamagandang bagay na dumating sa buhay ko.
Wala kang dapat patunayan kahit kanino.”

Umiiyak siya habang nakasubsob sa balikat ko.

ANG DESISYON KONG HINDI KO NA KAILANMAN PAPALAMPASIN

Kinabukasan, lumipat kami ng bahay.
Nagpa-file ako ng complaint.
At sinigurado kong hindi na makalapit si Carlo kay Jace.

At ako?

Nagbago ako.

Hindi ko na pinapayagan kahit sinong “kaibigan”, “kamag-anak”, o “tito-tito-han”
na diktahan kung paano ko palalakihin ang anak ko.

Kasi natutunan ko ang isang bagay:

Ang anak ko hindi kagamitan para turuan ng ego ng ibang tao.
Anak ko siya.
Buhay ko siya.
At tungkulin kong protektahan siya — kahit laban sa mundo.